Verduurzaming en vochtproblemen: wat gaat er mis?

Met isoleren bespaar je energie, maar het kan ook nieuwe problemen veroorzaken. Joost Stemkens, lid van de Technische Commissie GNL, merkt in de praktijk dat veel woningen na verduurzaming last krijgen van vochtproblemen. Dit kan leiden tot schade aan de woning en een slechter binnenklimaat.

Wat zijn de grootste oorzaken?

Slechte aansluitingen
Dakaansluitingen vormen kritieke knooppunten in de bouwschil, waar verschillende dakconstructie-elementen samenkomen en aansluiten op andere bouwdelen, zoals de gevel. Als deze niet goed worden uitgevoerd, kunnen thermische en bouwfysische problemen ontstaan. Vooral bij de nok, dakvoet en kopgevel kunnen slechte verbindingen resulteren in openstaande naden en kieren. Dit kan vochttransport via convectie bevorderen, waardoor bijvoorbeeld warme en vochtige binnenlucht in de spouw condenseert bij contact met koudere oppervlakken.

Dit verhoogt het risico op vochtaccumulatie, schimmelvorming en verminderde thermische prestaties van de constructie. Een correcte uitvoering van dakaansluitingen is daarom essentieel voor luchtdichtheid, thermische isolatie en de duurzaamheid van het bouwsysteem.

Onvoldoende ventilatie na isolatie
Waar oudere woningen nog ventilatie kregen via naden en kieren, zijn moderne woningen vaak luchtdicht. Dit zorgt voor betere energieprestaties, maar zonder voldoende ventilatie kan vocht zich ophopen. Als ventilatieroosters gesloten blijven of als bewoners ramen onvoldoende openen, ontstaan er problemen zoals condensatie, schimmelvorming en een verhoogde luchtvochtigheid.

Ook vochttransport door convectie kan bij slechte ventilatie sneller optreden, waardoor warme lucht zich ophoopt in onverwachte plekken en bij afkoeling neerslaat in de constructie. Dit leidt tot structurele schade en gezondheidsproblemen bij bewoners.

Veranderend woongedrag en de impact op goed geïsoleerde woningen
Met de opkomst van beter geïsoleerde woningen veranderen de woonomstandigheden ingrijpend. Echter, niet alle bewoners passen hun gedrag hierop aan, wat kan leiden tot onverwachte problemen in comfort, energieverbruik en binnenklimaat. In traditioneel minder goed geïsoleerde woningen zorgden natuurlijke kieren en naden ervoor dat vocht en vervuilde lucht automatisch werden afgevoerd. In moderne, luchtdichte woningen is gecontroleerde ventilatie essentieel, maar bewoners laten ventilatieroosters soms gesloten of zetten ramen juist te vaak open, wat leidt tot energieverlies of vochtproblemen.

Daarnaast kunnen oude gewoontes, zoals intensief verwarmen en tegelijkertijd ventileren, zorgen voor onnodig hoge energiekosten. Ook het drogen van was binnenshuis zonder voldoende ventilatie, of het niet aanpassen van stookgedrag aan de verbeterde isolatie, kan een verhoogde luchtvochtigheid en condensatieproblemen veroorzaken.

Waarom bewustwording essentieel is

Een goed geïsoleerde woning functioneert optimaal wanneer bewoners hun woongedrag hierop afstemmen. Dit betekent:

• Bewust ventileren volgens het systeem en de ventilatie open laten.

• Energiezuinig verwarmen en vermijden van grote temperatuurwisselingen.

• Voorkomen van gewoontes die vochtophoping en warmteverlies bevorderen, zoals binnenshuis was drogen zonder ventilatie of ramen onnodig openzetten in de winter.

"Verduurzamen is pas écht winst als je weet hoe je ermee omgaat – het juiste woongedrag voorkomt vochtproblemen! Coach uitvoerende bedrijven in de verandering en leer bewoners anders om te gaan met de geïsoleerde woning." – Joost Stemkens